Scratch เรียนรู้โค้ดดิ้งอย่างง่าย สร้างสรรค์ได้ไม่รู้จบ

Scratch แพลตฟอร์มที่ผสมผสานการเรียนรู้โค้ดดิ้ง (Coding) เข้ากับการสร้างสรรค์สื่อสนุกๆ อย่างเกม นิทาน หรือแม้กระทั่งเรื่องราว interactive ที่ใครๆ ก็ทำได้ ไม่ว่าจะอยู่ที่ไหนบนโลกใบนี้!

เลือกหัวข้อที่ต้องการ

Scratch คืออะไร?

สแครชคือ ภาษาโปรแกรมมิ่งที่ออกแบบมาสำหรับเด็ก (Coding Language) เนื่องจากเป็นภาษาที่ใช้ภาพง่ายๆ ในการสื่อความหมายแทนคำสั่ง ทำให้เด็กๆสามารถสร้างเรื่องเล่า นิทาน แม้กระทั่งเกมสนุกๆ ได้ และสามารถแชร์กันภายใน community ซึ่งทำให้สแครช เป็นชุมชนการเรียนรู้โค้ดดิ้งที่ใหญ่ที่สุดในโลก

ด้วยความที่สแครชเป็น Block-Based Programming หรือการเขียนโค้ดคำสั่งด้วยบล็อก โดยการเลือกบล็อกคำสั่งที่ต้องการมาเรียงต่อกันเป็นแนวตั้ง ให้กับตัวละครต่างๆ ทำให้เด็กๆ ไม่จำเป็นต้องจำคำสั่งที่วุ่นวาย ลดความผิดพลาด (ความไม่สนุก) จากการต้องจำ syntax ที่ถูกต้อง และ error จากการพิมพ์ผิด เมื่อลดความยากในการเขียนตรงนี้แล้ว ก็ทำให้มีพื้นที่กับความสร้างสรรค์มากยิ่งขึ้น โดยบล็อกที่ทางโปรแกรมเตรียมมาให้ก็ครบถ้วน สามารถสร้างได้ตั้งแต่เรื่องราวง่ายๆ เพื่อเรียนรู้ลำดับขั้นตอนของคำสั่ง จนถึงผลงานที่มีความซับซ้อนมากๆ การกดธงเขียว (Run) เพื่อเริ่มทำงาน ทำให้เด็กๆ มองเห็นภาพผลลัพธ์ของการเขียนโค้ดได้อย่างทันที สามารถทดสอบ ทดลองใช้ และแก้ไขได้ เพียงแค่คลิกเท่านั้น

ความน่าตื่นเต้นอีกอย่างของสแครชคือเด็กๆ ได้เปลี่ยนตัวเองจากผู้ใช้โปรแกรม มาเป็นผู้สร้างอย่างแท้จริง เห็นได้ชัดจากการที่พวกเขาสามารถสร้างเกมของตัวเองได้ เกมที่มีกติกาและวิธีการเล่นในรูปแบบที่พวกเขาอยากเล่น แชร์ให้กับเพื่อนได้เล่น นำกลับมาแก้ไขในจุดที่ผิดพลาด แล้วทำใหม่ ทำให้การเรียนรู้เป็นเรื่องสนุก และท้าทายสำหรับพวกเขา

Scratch เหมาะกับใคร?

สแครชถูกออกแบบมาสำหรับเด็กอายุ 8-16 ปี แต่แน่นอนว่าการเรียนรู้ไม่จำกัดอายุ ผู้ใหญ่ก็ใช้ได้ แต่หากต้องการใช้งานสำหรับเด็กเล็กกว่า 8 ปี มี ScratchJr (อายุ 5-7) ที่แทนตัวอักษรภายในบล็อกเป็นรูปภาพ เพื่อสำหรับน้องๆ ที่ยังอ่านไม่คล่องสามารถเริ่มเรียนรู้โค้ดดิ้งได้ด้วย จริงๆ สำหรับผู้ใหญ่เอง การเรียนรู้สแครชทำให้เข้าใจความคิดอย่างเป็นลำดับขั้นตอน โปรแกรมเมอร์บางคนยังคิด algorithm บางอย่างผ่านสแครช เพื่อให้มองเห็นภาพการทำงานของโค้ดได้ชัดเจนขึ้น

ทำอะไรได้บ้าง?

Backdrop & Sprite เลือกฉากหลัง เลือกตัวละคร โดยค่าตั้งต้นของโปรแกรมก็มีตัวละครและฉากหลังมาให้เยอะมากสำหรับการสร้างสรรค์แล้ว แต่น้องๆก็สามารถ upload ภาพที่ต้องการเข้าไป หรือ จะวาดเองเลยก็ได้ เพื่อปรับแต่งผลงานให้โดนใจได้มากยิ่งขึ้น
Sounds นอกจากภาพฉากและตัวละครแล้ว ยังมี เสียง ที่เป็นส่วนสำคัญอีกส่วนหนึ่งที่ทำให้ผลงานน่าตื่นเต้นขึ้น เสียงทางโปรแกรมก็มีค่าตั้งต้นมาให้มากมาย และก็สามารถ upload เข้าไปเพิ่มได้เช่นกัน
Coding Blocks บล็อกคำสั่งมากมายที่เรียงตามหมวดหมู่ต่างๆ ทำให้การเขียนคำสั่งสามารถทำได้ตั้งแต่แบบเริ่มต้นง่ายๆ จนถึงแบบซับซ้อนมากๆ เหมือนเกมจริงๆเลย เช่น
- Motion คำสั่งควบคุมการเคลื่อนไหว เช่น เคลื่อนที่ไปข้างหน้า เคลื่อนที่ลงข้างล่าง เป็นต้น
- Looks คำสั่งเกี่ยวกับการแสดงผลของตัวละคร เช่น การแสดงหรือซ่อนตัวละคร การเปลี่ยนขนาดตัวละคร เป็นต้น
- Sound คำสั่งเกี่ยวกับการใช้เสียง มีทั้งที่มีค่าตั้งต้นให้ หรือสามารถ upload เข้าไปเพิ่มก็ได้
- Events คำสั่งรอเหตุการณ์ เช่น เมื่อเกิดเหตุการณ์กดธงเขียวแล้วจะให้ทำคำสั่งด้านล่างบล็อกนี้ หรือ เมื่อกด Spacebar ให้ทำคำสั่งด้านล่างนี้ เป็นต้น
- Control คำสั่งเกี่ยวกับการควบคุมเงื่อนไขต่าง ๆ เช่น loop การวนซ้ำ condition การใส่เงื่อนไขให้กับโปรแกรม เป็นต้น
- Sensing คำสั่งเกี่ยวกับการตรวจจับค่าการต่าง ๆ เช่น ตรวจจับเมื่อแตะไปสีที่กำหนด ตรวจจับตำแหน่งของเมาส์ เป็นต้น
- Operators คำสั่งที่ใช้ในการคำนวณทางคณิตศาสตร์ เช่น การบวก การลบ การคูณ การหาร การเปรียบเทียบค่าสองค่า AND OR NOT เป็นต้น
- Variable คำสั่งเกี่ยวกับการสร้างตัวแปรต่าง ๆ เพื่อทำให้การทำงานของผลงานสมบูรณ์ยิ่งขึ้น
- My block คำสั่งที่ใช้เพื่อสร้าง function ขึ้นมาเอง

ความน่าสนใจของ Scratch

ภาษาโค้ดดิ้งอย่างง่าย แสครชแทนการเขียนโค้ดที่มีตัวอักษรยืดยาว บนหน้าจอสีดำๆ ให้กลายเป็นบล็อกคำสั่งต่างๆ เด็กๆสามารถเรียนรู้ผ่านการนำบล็อกมาต่อกัน โดยยังไม่ต้องกังวลเรื่องการเขียนคำสั่ง (syntax) ที่ถูกหรือผิดด
มีชุมชนการเรียนรู้ขนาดใหญ่ ที่ทำให้สามารถเรียนรู้ต่อยอดไปกับคนทั่วโลก
สามารถแชร์ผลงาน แลกเปลี่ยนความคิด ดูไอเดียจากโปรเจคของคนอื่นๆ รวมถึงต่อยอดผลงานให้สร้างสรรค์มากยิ่งขึ้นกว่าเดิมไปกับเพื่อนๆทั่วโลก
ครบทุก Programming Concept
การสร้างผลงานผ่านสแครช ทำให้เด็กๆได้เรียนรู้ Programming Concept ซึ่งเป็นส่วนสำคัญของการเรียนรู้การเขียนโปรแกรมครบถ้วนทุกรูปแบบ ตั้งแต่ Event, Sequence, Variables, Conditions, Loops รวมไปถึงการสร้าง Function ของตัวเองขึ้นมาได้อีกด้วย ดังนั้นเด็กๆจะได้เรียนรู้ไปอย่างไม่รู้ตัว
ส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์
แสครชทำให้การเรียนรู้โค้ดดิ้งไม่น่าเบื่อ เพราะเด็กๆสามารถเขียนโค้ดเพื่อสร้างสรรค์เรื่องราวที่สนุก และตรงตามจินตนาการของพวกเขา เหมือนกับว่าเขาได้มีเครื่องมือที่จะสามารถถ่ายทอดความคิดของเขาออกมาเป็นผลงาน และสามารถแชร์ให้เพื่อนและครอบครัวได้สนุกกับจินตนาการของน้องๆไปด้วยกัน
มี Extension มากมาย ต่อยอดให้การเรียนรู้ต่อไปได้ไม่รู้จบ
มีส่วนต่อเติมที่สามารถนำมาต่อยอดให้ผลงานสนุกมากขึ้นไปอีก เช่น การทำงานร่วมกับ AI, การต่อกับอุปกรณ์ เช่น micro:bit หรือ IoT ต่างๆ, Google Translation
ไม่มีค่าใช้จ่าย
เข้าใช้ได้ฟรีทั้งผ่านทางเว็บไซต์ และดาวน์โหลดโปรแกรมได้ฟรี

ถ้าอยากใช้ผ่านโทรศัพท์มือถือด้วย ขอแนะนำแอพพลิเคชันสอนโค้ดดิ้ง ผู้พัฒนาเดียวกันกับแสครช OctoStudio – แอพพลิเคชันเรียนรู้โค้ดดิ้งสำหรับเด็ก 📱

FUN FACT :
ทำไมถึงชื่อว่า Scratch ?

แรงบันดาลใจมาจากเทคนิคของดีเจฮิปฮอปที่ผสม (Mix) และขูด (Scratch) แผ่นเสียงเพื่อสร้างสรรค์เสียงใหม่ๆ นำไปสู่การออกแบบให้ผู้ใช้สามารถ “ผสม” มีเดียต่างๆ เช่น ภาพ เสียง วิดีโอ มารวมกันด้วยวิธีการสร้างสรรค์ เพื่อให้เกิดผลงาน

สรุป

การเรียนเขียนโปรแกรมด้วยสแครช ได้ตัดส่วนที่ยากสำหรับการเขียนโปรแกรมออกไปให้ผู้เล่นได้ใช้เวลาเต็มที่กับความคิดสร้างสรรค์ของตนเองเท่านั้น ผ่านการจัดการเรียนรู้ที่ออกแบบมาอย่างดี บล็อกโค้ดดิ้งที่เข้าใจง่ายและสร้างสรรค์ผลงานได้มากมายอย่างไม่น่าเชื่อ ผ่านหลักการสำคัญของแพลตฟอร์มที่ว่า Imagine Create and Share สแครช เป็นเหมือนประตูด่านแรกที่ทำให้เด็กๆรู้จักกับโลกของโค้ดดิ้ผ่านความสนุก และพวกเขามักจะสนใจอยากเรียนรู้ต่อเพิ่มเติม เพื่อสร้างผลงานที่มีความซับซ้อนมากขึ้น มากขึ้น เพื่อสร้างเกมที่เขาสามารถใส่ลูกเล่นความสนุกลงไป และส่งต่อให้เพื่อนๆเล่น ได้แก้ปัญหาเมื่อผลงานไม่เป็นไปอย่างที่ต้องการผ่านการค่อยๆทำความเข้าใจบล็อกคำสั่งทีละบล็อกทีละบล็อก และทั้งหมดนี้คือพื้นฐานของการเรียนรู้โค้ดดิ้งที่ไม่ว่าจะต่อยอดไปที่ภาษาใด สแครชก็เหมาะสมที่จะเป็นภาษาแรกที่ปูพื้นฐานวิธีการคิดอย่างเป็นระบบให้กับเด็กๆไว้อย่างดี

เข้าไปดูข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ Scratch – Imagine, Program, Share (mit.edu)